راهنمای کامل آموزش و شروع مسواک زدن در کودکان

بهداشت دهان و دندان کودکان از موضوعات مهمی است که والدین باید از همان دوران نوزادی به آن توجه داشته باشند. بسیاری از مشکلات دهان و دندان که در بزرگسالی گریبان گیر افراد می شود به دلیل غفلت والدین در دوران کودکی است. بسیاری از والدین بر این باور نادرست هستند که کودکان نیازی به مراقبت از دندان های خود را ندارند؛ چرا که این دندان ها با دندانهای دائمی در آینده جایگزین می شوند. با این حال، دندان های کودک می تواند تأثیر زیادی بر روی نحوه غذا خوردن کودک، جویدن و صحبت کردن داشته باشد و حتی می تواند بر چگونگی رشد دندان های دائمی نیز تأثیر داشته باشد. مراقبت از دندان های کودکان کمک می کند تا دندان های شیری سالم بمانند و همین امر در رشد صحیح دندانهای دائمی بسیار مؤثر است. بهترین راه برای مراقبت از دندان کودکان آموزش عادات صحیح برای بهداشت دهان و دندان از جمله آموزش مسواک زدن است.

اهمیت مسواک زدن کودکان

جلوگیری از پوسیدگی دندان: هنگامی که باکتری ها و پلاک ها روی دندان ها جمع می شوند، این موجودات می توانند باعث ایجاد حفره در دندان شوند. با مسواک زدن دو بار در روز، کودکان می توانند به حذف این باکتری ها و پلاک ها کمک کنند و خطر ایجاد حفره را کاهش دهند. همچنین برای اطمینان بیشتر، می توانید از خمیردندان های ضد پوسیدگی برای کودکان استفاده کنید.

پیشگیری از بیماری های لثه: هنگامی که پلاک روی دندان ها و لثه ها جمع می شود، می تواند باعث التهاب و عفونت لثه شود. این امر می تواند منجر به بیماری لثه شود که می تواند باعث از دست دادن دندان و سایر مشکلات جدی سلامتی شود. مسواک زدن منظم به از بین بردن پلاک و باکتری ها کمک می کند و در نتیجه موجب پیشگیری از بیماری لثه نیز می شود.

حذف ذرات غذا و بقایای باقی مانده بر روی دندان ها: اصلی ترین دلیل مسواک زدن همه ما انسان ها، حذف ذرات اضافی غذا از روی دندان های ما است. اگر مواد غذایی و مواد زائد باقی مانده حذف نشوند، این مواد می توانند تجمع کرده و باعث بوی بد دهان و تغییر رنگ دندان ها شوند. با مسواک زدن دو بار در روز، کودکان می توانند به حذف این ذرات و باقی مانده های غذا کمک کنند و دندان های خود را سالم نگه دارند.

ترویج عادات خوب بهداشت دهان و دندان: با دو بار مسواک زدن در روز، کودکان می توانند مراقبت از دندان های خود را بیاموزند و عادات سالمی در خود ایجاد کنند که برای تمام عمر آنها ماندگار خواهد بود. همچنین، سعی کنید آنان را به استفاده از نخ دندان نیز عادت دهید تا به طور کامل از سلامت دندان های آنان مطمئن شوید.

سن شروع مسواک زدن کودکان

زمان مناسب برای شروع مسواک زدن هنگامی است که اولین دندان ها شروع به درآمدن و رشد می کنند. سعی کنید مسواکی با برس های نرم و متناسب با اندازه دهان کودک انتخاب کنید و دوبار در روز دندان های فرزندتان را مسواک بزنید.

کودکان روزی چند بار مسواک بزنند؟

بهتر است دندان های کودک را روزی دوبار، یک بار صبح و یک بار شب ها مسواک کنید .

آموزش روش صحیح مسواک زدن کودک

آموزش روش صحیح مسواک زدن به کودکان برای تمیز کردن کامل ضروری است. فرآیند را به مراحل ساده تقسیم کنید و آنها را در هر یک راهنمایی کنید:

• درست نگه داشتن مسواک

به کودک خود نشان دهید که چگونه مسواک را با زاویه کمی نگه دارد و از یک چنگال ملایم استفاده کند. حرکت را با مسواک خود نشان دهید و آنها را تشویق کنید که از شما تقلید کنند.

• مسواک زدن با حرکات دایره ای ملایم

توضیح دهید که مسواک زدن باید با استفاده از حرکات دایره ای ملایم انجام شود، به جای شستشوی شدید به جلو و عقب. این روش به حذف پلاک و ذرات غذا به طور مؤثر بدون آسیب رساندن به دندان ها یا لثه ها کمک می کند.

• پوشاندن تمام سطوح دندان

بر اهمیت مسواک زدن تمام سطوح دندان ها از جمله سطوح جلو، پشت و جویدن تأکید کنید. به کودک خود بیاموزید که برای تمیز کردن کامل دهان به تمام نواحی دهان برسد.

• توجه به خط لثه و زبان

به کودک خود بیاموزید که در امتداد خط لثه به آرامی مسواک بزند؛ زیرا باکتری ها می توانند در آنجا جمع شوند. علاوه بر این، اهمیت مسواک زدن زبان برای از بین بردن باکتری ها و تازه کردن نفس را توضیح دهید.

روش های تشویق کودک به مسواک زدن

عواقب مسواک نزدن را برای کودک توضیح دهید . پس از اینکه فرزند شما پی به اهمیت مسواک زدن کودکان برد و متوجه شد که چرا باید دندان های خود را مسواک می زند، شما باید هر روز به او کمک کنید و با او مسواک زدن را تمرین کنید. روش های زیر می تواند در تشویق کودکان به مسواک زدن مؤثر باشد:

• تقلید کردن

کودکان با تماشا کردن کارهای شما را تقلید می کنند اگر می خواهید مسواک زدن را به فرزندتان آموزش دهید همان موقع خودتان شروع به مسواک زدن کنید. به آنها نشان دهید که چگونه هر قسمت از دندان را می شویید از جمله پشت دندان ها. یک ایده جالب و کاربردی دیگر این است که بگذارید او دندان های شما را مسواک بزند.

• نشان دادن کارتون هایی در مورد مسواک زدن

بسیاری از شخصیت های کارتونی در مورد مسواک زدن دندان ها و داشتن بهداشت دهان و دندان فیلم های مناسب دارند. همچنین آهنگ های فوق العاده ای وجود دارد که می تواند فرزند شما را برای رسیدگی به دندان های خود مشتاق کند.

• آن را به یک بازی تبدیل کنید.

یک راه مؤثر برای ترغیب کودکان به مسواک زدن این هست که آن را مثل یک بازی سازمان دهی کنید. مثلاً آهنگ مورد علاقه کودک را پخش کنید و با کودک خود همراه با رقص مشغول مسواک زدن شوید. این کار برای کودک لذت بخش و زود گذر خواهد بود.

• اجازه دهید آنها مسواک و خمیر دندان خود را انتخاب کنند.

برای اینکه تجربه مسواک زدن را برای کودکانتان بهتر کنید آنها را به فروشگاه ببرید تا خود مسواک و خمیر دندان مورد علاقه شان را انتخاب کنند. این احتمال وجود دارد که فرزند شما یک مسواک با شخصیت مورد علاقه خود بر روی آن را پیدا کند و بخواهد دندان های خود را با این مسواک مخصوص مسواک بزنید. به آنها اجازه دهید طعم خمیر دندانی را که دوست دارند انتخاب کنند، این کار باعث می شود مسواک زدن برای آنها بسیار سرگرم کننده باشد.

• برای کودک خود انگیزه ایجاد کنید.

بهترین روش برای آموزش مسواک زدن به کودکان دادن انگیزه به آن ا است. کودکان اغلب برای انجام کارهای خود نیاز به انگیزه دارند. سعی کنید یک انگیزه خوب برای کودک خود پیدا کنید. به عنوان مثال اگر کودک شما بازی به خصوصی را دوست دارد می توانید به عنوان پاداش برای مسواک زدن، برای مدتی آن بازی مخصوص را با او انجام دهید.

اشتباهات رایج در مسواک زدن کودکان

1. عجله کردن: معمولاً کودکان نمی‌توانند روی کاری برای مدت زمان زیادی تمرکز کنند، مسواک زدن نیز از این قاعده مستثنی نیست. شما برای رفع این مشکل می‌توانید همراه کودک خود مسواک بزنید. بهتر است مسواک زدن را مانند یک بازی برای کودک خود مفرح و شاد کنید.
2. فشار بیش از حد: برخی از کودکان فکر می‌کنند هرچه فشار بیشتری روی مسواک بیاورند، دندان‌هایشان تمیزتر می‌شود. از این رو فشار زیادی روی دندان‌ها می‌آورند و به لثه‌های خود آسیب می‌زنند. برای رفع این مشکل بهتر است در مراحل آموزشی ذکر شده، این کار را باهم انجام دهید تا او نحوه گرفتن مسواک و میزان فشار وارده را بیاموزد.
3. مسواک نکردن برخی از دندان‌ها: هر دندان روش و اصولی برای مسواک زدن دارد. شما با آموزش صحیح مسواک زدن هریک از دندان‌ها به او یاد می‌دهید تا شستن بعضی قسمت‌های دندان را فراموش نکند.
4. استفاده درست از خمیردندان: برخی از کودکان بر این باورند هرچه از خمیردندان بیشتری استفاده کنند، دندان‌هایشان تمیزتر می‌شود. حتی برخی از کودکان خمیر دندان را می‌خورند که در ادامه با عوارض این موضوع بیشتر آشنا می‌شوید.

انواع مسواک کودکان

در حالت کلی مسواک های مخصوص کودکان در چند دسته ی زیر تقسیم بندی می شوند.

• مسواک انگشتی :

این نوع مسواک ها معمولاً در اوایل رویش مروارید های کودک مورد استفاده قرار می گیرد. جنس نرم و ژله ای دارند و والدین و یا حتی خود کودک با رد کردن انگشت خود به داخل آن می تواند دندان های خود را تمیز کند.

• مسواک برقی کودکان :

نوع دیگری از مسواک ها هستند که برای استفاده از آنها نیازی نیست دست شما یا کودک به سمت بالا و پایین و چپ و راست برده شود و خود مسواک این وظیفه را انجام می دهد. قدرت تمیز کنندگی این مسواک ها نیز بسیار بیشتر از مسواک های معمولی است و قابلیت های بسیار خوب دیگری نیز دارند.

• مسواک معمولی کودکان :

این نوع مسواک ها دارای اندازه های کوچک متناسب با دهان کودک هستند و برس آنها بسیار نرم و لطیف است. همچنین در رنگ ها و طرح های مختلف کارتونی در بازار موجود هستند.

• مسواک بامبو :

مسواک بامبو از چوب گیاه بامبو تهیه می شود. و دارای برس نرم و لطیف با رنگ های متنوع است. مسواک بامبو جنس بسیار باکیفیتی دارد و با قرار گرفتن در معرض آب تغییر رنگ نمی دهد، پوسته پوسته نمی شود و آنتی باکتریال است. همچنین بعد از فرسوده شدن که وارد محیط زیست شد، به راحتی در محیط تجزیه شده و به چرخه ی طبیعت برمی گردد. و برخلاف مسواک های پلاستیکی آسیبی به محیط زیست وارد نمی کند.

ویژگی مسواک مناسب کودک

• مسواک کودک باید دارای الیاف نرم باشد و سر کوتاهی داشته باشد.
• هرچه سن کودک کمتر باشد دسته مسواک باید ضخیم تر باشد .
• الیاف مسواک باید دارای نظم باشند یا در یک سطح باشند و برشی منظمی داشته باشند.
• دسته مسواک باید به راحتی در دست جای گرفته و مواد تشکیل دهنده آن بی ضرر باشد .
• طول قسمت مویی آن در حدود 3 سانتیمتر و عرض آن یک سانتیمتر باشد.
• تعداد رشته های نایلونی و یا مویی در هر کلاف در حدود 20 تا 40 رشته برحسب نرمی و زبری موهای مسواک می باشد که این تعداد رشته ها در مسواک های نرم بیشتر از مسواک های زبر است.
• نوک موهای مسواک بایستی پخ باشد ( نباید نوک تیز و ساینده باشد ).
• تجربه ثابت کرده است که چنان چه قسمت مویی مسواک به شکل 8 باشد ( یعنی قسمت جلوی مسواک یک کلاف و بعد بتدریج مانند مثلث کلافهای قرار گیرند ) امکان پاک کردن پلاک میکروبی و بقایای غذا از بین دندان ها بیشتر است.
• زاویه بین دسته مسواک و سر آن باید به قدری کم باشد که با شیبی ملایم به سر آن برسد.

برای کودک مسواک برقی بهتر است یا دستی؟

در کودکان کوچکتر بهتر است مسواک دستی استفاده شود و این کار توسط یک فرد بزرگتر برای کودک انجام شود که کودک با اصول مسواک زدن صحیح آشنا شود. در کودکان سنین دبستان می توان از مسواک برقی استفاده کرد؛ ولی این فقط یک انتخاب شخصی است نه این که اثربخشی بالاتری اتفاق بیفتد.

عوارض مسواک نزدن کودکان

با مسواک نزدن می‌توان پوسیدگی دندان، درد یا ناراحتی، مشکلات خوردن یا صحبت کردن و مشکلات رویش دندان‌های دائمی را تجربه کرد. به علاوه، مسواک نزدن در سنین پایین می‌تواند عادات بد بهداشتی دندان را در آینده ایجاد کند.

عوارض مسواک زدن بیش از حد کودکان

• خطرات مسواک زدن بیش از حد دندان ها

مسواک زدن بیش از حد دندان ها، نه تنها به میزان مسواک زدن شما ، بلکه به نحوه انجام کار نیز اشاره دارد.مسواک زدن اجباری یا بیش از حد شدید می تواند منجر به مشکلات سلامت دهان شود و دهان شما را در معرض خطر سایش و حساسیت دندان و تحلیل لثه قرار دهد.

• سایش دندان

سایش دندان به از دست دادن ساختار دندان توسط نیروهای مکانیکی ناشی از یک جسم خارجی اشاره دارد. در این حالت، استفاده زیاد از مسواک، مینای دندان و در نهایت سمنتوم را از بین می برد.شما می توانید سایش را به صورت لکه های ساییده، براق و اغلب زرد یا قهوه ای روی دندان نزدیک خط لثه تشخیص دهید.

• حساسیت دندان

هنگامی که مسواک زدن بیش از حد باعث از بین رفتن مینای دندان می شود، حساسیت را ایجاد می کند. این حساسیت ممکن است باعث شود وقتی دندان‌هایتان در معرض محرک‌های گرم، سرد، شیرین یا ترش قرار می‌گیرند، احساس ناراحتی یا درد کنید.

• رکود لثه

ادامه مسواک زدن بیش از حد و نامناسب همچنین ممکن است باعث عقب رفتگی لثه های شما شود که منجر به حساسیت و درد و دیگر مشکلات دهان و داندان می شود.

زمان استفاده از خمیر دندان در مسواک زدن کودک

کودکان باید از همان زمانی که دندان‌های اولیه شان در حال رشد هستند، شروع به مسواک زدن کنند؛ اما برای استفاده از خمیر دندان باید به سن و توانایی کودک توجه کرد. بر اساس توصیه‌های دندانپزشکان، کودکان را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:

کودکان زیر دو سال: برای این گروه از کودکان، باید از خمیر دندان بدون فلوراید یا خمیر دندان کودکانه با مقدار کمی فلوراید استفاده کرد. مقدار خمیر دندان باید بسیار کم باشد و به اندازه یک دانه برنج یا نخود باشد. این اقدام برای جلوگیری از بلعیدن خمیر دندان و ایجاد فلوروزیس (لکه‌های سفید روی دندان‌ها) است. همچنین باید به کودک آموزش داد که خمیر دندان را تف کند و دهانش را با آب بشوید.

کودکان بالای دو سال: برای این گروه از کودکان، می‌توان از خمیر دندان معمولی با فلوراید استفاده کرد. مقدار خمیر دندان باید کمی بیشتر از گروه قبلی باشد و به اندازه یک نخود یا یک لوبیا باشد. باید به کودک آموزش داد که خمیر دندان را بلع نکند و دهانش را با آب خوب بشوید.

• ضرورت استفاده از رادیوگرافی در دندانپزشکی کودکان
  تاریخ انتشار : 1402-08-14تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20


• برای چه کودکانی می توان از بیحسی در دندانپزشکی استفاده کرد؟
  تاریخ انتشار : 1402-06-26تاریخ بروز رسانی : 1403-10-02


• راهکارهای کنترل و رفع ترس کودکان از دندانپزشکی
  تاریخ انتشار : 1402-11-11تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20


• همه چیز درباره دندان شماره 6 یا اولین دندان دائمی
  تاریخ انتشار : 1402-10-30تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20


• اهمیت معاینات دوره ای و چکاپ در دندانپزشکی کودکان
  تاریخ انتشار : 1402-10-16تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20