علت مشکلات فک در کودکان و نحوه درمان آن

به مجموعه‌ای از استخوان‌های سر که دندان‌ها را نگه داشته و در باز و بسته شدن دهان نقش دارند فک گفته می‌شود. فک از دو قسمت اصلی تشکیل شده است که شامل فک بالا که ثابت است و فک پایین که متحرک بوده و برای باز و بسته کردن دهان حرکت می‌کند. در حالت نرمال و طبیعی حدود 1 تا 2 میلی‌متر جلوتر از فک پایین قرار دارد. به هر نوع ناهماهنگی بین دو فک و عدم قرینگی فک‌ها ناهنجاری فک گفته می‌شود. این ناهنجاری‌ها در برخی مواقع خفیف و برخی مواقع حاد هستند و گاهی توأم با اختلالات شدیدتری هستند که تنها با عمل جراحی اصلاح می‌شوند. بروز انواع ناهنجاری‌ های فک و دندان در سنین کودکی و بزرگسالی امکان پذیر است. اهمیت تشخیص و درمان ناهنجاری فک در کودکان از آنجا است که می‌تواند تأثیر جدی بر روی رشد و توسعه صحیح دهان، فک‌ها و صورت داشته باشد. همچنین ناهنجاری‌های فکی می‌توانند به مشکلات تنفسی، مشکلات تلفظی، مشکلات مکیدن و بلعیدن، درد دهان و مشکلات ظاهری (مانند تغییرات در شکل صورت) منجر شوند. بنابراین در صورت بروز هرگونه نگرانی در مورد فک کودک، توصیه می‌شود به یک دندانپزشک کودکان یا متخصص ارتوپدی فک و صورت مراجعه کنید تا ارزیابی و درمان لازم انجام شود.

علل مشکلات فک در کودکان

علت ناهنجاری‌های فک و دندان در کودکان می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. در متن زیر، به مهم‌ترین این عوامل اشاره کردیم.

• عوامل ژنتیکی

برخی از ناهنجاری‌های فک و دندان، متأثر از عوامل ژنتیکی هستند. به طور مثال برخی از بیماری‌ها مانند اریتروبلاستوز، سندرم داون می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های فک و دندان در کودکان شود. بیماری اریتروبلاستوز یک بیماری ژنتیکی نادر است که بر روی ساختار فک و دندان تأثیر می‌گذارد. سندرم داون که یک اختلال کروموزومی است که با ناهنجاری‌های فک و دندان مرتبط است.

• اختلال در تکامل جنین

در برخی موارد، اختلال در تکامل جنین می‌تواند موجب ناهنجاری‌های فک و دندان در کودکان گردد. اختلال در تکامل جنین به مشکلاتی در فرآیند تشکیل و رشد جنین در دوران بارداری اشاره دارد که می‌تواند به تغییرات و ناهنجاری‌های ساختاری در فک و دندان منجر شود. به عنوان مثال، اختلالات در تکامل جنین می‌تواند باعث تشکیل ناهنجاری‌های ساختاری در فک و دندان شود که در نتیجه می‌تواند به عدم تطابق بین فک‌ها، تغییر شکل فک‌ها یا پیشروی بیش از حد یک فک نسبت به فک دیگر منجر شود.

• ضربه دیدن فک پایین در کودکی

ضربه دیدن فک پایین در کودکی می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در بروز ناهنجاری‌های فک و دندان در کودکان باشد. وارد شدن ضربه شدید به فک پایین می‌تواند موجب شکستگی در استخوان‌های فک شده و به عدم تطابق بین فک‌ها، تغییر شکل فک‌ یا حتی منجر به جابه جایی دندان‌ها شود. همچنین وارد شدن ضربه به فک پایین باعث عدم هماهنگی بین فک و دندان می‌شود. این عدم هماهنگی می‌تواند موجب تغییر در رشد و تطابق بین فک و دندان شود.

• از دست رفتن زودهنگام دندان‌های شیری

از دست رفتن زودهنگام دندان‌های شیری می‌تواند یکی از عوامل ناهنجاری‌های فک و دندان در کودکان باشد. دندان‌های شیری نقش مهمی در رشد صحیح فک و دندان دارند. زمانی که یک دندان شیری زودتر از زمان معمول می‌افتد، می‌تواند موجب تأخیر در رشد دندان‌های دائمی و تغییر در موقعیت آنها شود. این ناهنجاری‌ها شامل جابه‌جا شدن دندان‌های دائمی و عدم هماهنگی بین فک‌ها می‌شوند. همچنین از دست رفتن زودهنگام دندان‌های شیری موجب ایجاد فضای خالی بین دندان‌ها می‌شود. این فضای خالی می‌تواند منجر به حرکت و جا به جایی دندان‌ها به سمت فضای خالی می‌شود. در نتیجه، دندان‌های دائمی زیرین نهفته می‌مانند یا اینکه نامرتب رشد می‌کنند.

• عادات بد

داشتن عادت اشتباه مانند مکیدن انگشتان در دوران کودکی و استفاده طولانی مدت پستانک از جمله عواملی هستند که باعث تخریب ساختار دندان می‌شوند.

• الگوی تنفس

الگوی تنفس از دیگر عواملی است که موجب ناهنجاری فک کودکان می‌شود. تنفس از دهان به جای بینی در کودکان به دلایل متعددی اتفاق می‌افتد.

نشانه های مشکلات فک در کودکان

• نامنظم بودن دندان‌ها مانند به‌هم فشردگی یا داشتن فاصله
• ایجاد تغییرات بد در چهره
• ایجاد درد در زمان جویدن و گاز زدن
• ایجاد مشکلات گفتاری
• تنفس دهانی
• انواع مشکلات فک در کودکان
• کوچکی فک پایین
• عدم همپوشانی دندانها
• دندانهای فاصله دار
• شلوغی دندانها ( کراودینگ )
• اوربایت
• آندربایت
• کراس بایت

نحوه تشخیص مشکلات فک کودکان

برای تشخیص ناهنجاری فک در کودکان، معمولاً به دنبال علائم و نشانه‌های مشخصی می‌گردند، از جمله تجزیه و تحلیل دقیق دندان‌ها و فک‌ها، مطالعه تاریخچه پزشکی و خانوادگی، و انجام آزمون‌های تصویربرداری مانند ایکس‌ری یا تصویربرداری سه بعدی. بهترین راه برای تشخیص و درمان ناهنجاری فک در کودکان مشاوره با یک دندانپزشک کودکان یا متخصص ارتوپدی فک و صورت است. آنها می‌توانند پس از ارزیابی و بررسی دقیق، یک طرح درمانی مناسب را برای کودک شما تهیه کنند.

مشکلات ناشی از ناهنجاریهای فکی کودکان

ناهنجاری فک می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی، مشکلات تنفسی، سختی در آشامیدن و جویدن غذا و ناراحتی در صحبت کردن شود.

نحوه درمان مشکلات فکی کودکان

بسته به نوع ناهنجاری و نیازهای هر بیمار، درمان ناهنجاری فک کودکان متفاوت است و از روش‌های مختلفی برای درمان استفاده می‌شود.

• استفاده از ارتودنسی ثابت (بریس‌ها)

استفاده از ارتودنسی ثابت (بریس‌ها) برای اصلاح موقعیت دندان‌ در کودکان رایج است. براکت‌ها به دندان‌ها چسبانده می‌شوند و با استفاده از وایرهای ارتودنسی و ابزارهای دیگر، دندان‌ها به شکل صحیح و منظم قرار می‌گیرند. این روش بیشتر برای کودکانی که ناهنجاری‌های جدی و پیچیده دندانی دارند، استفاده می‌شود. استفاده از بریس برای دندان کودکان با توجه به تشخیص دندانپزشک انجام می‌شود.

• استفاده از ارتودنسی متحرک

استفاده از ارتودنسی متحرک از جمله روش‌های مورد استفاده برای درمان ناهنجاری‌های فک و دندان کودکان است. از این روش برای برطرف کردن فاصله بین دندان‌ها، انحراف فک و سایر مشکلات مربوط را درمان کرد. معمولاً از این روش در مراحل اولیه رشد دندان‌ها و فک کودکان تجویز می‌شود.

• جراحی

در برخی موارد ناهنجاری‌های فک و دندان به حدی جدی و پیچیده هستند که درمان با استفاده از روش‌های جراحی انجام می‌شود. این نوع ناهنجاری‌ها ممکن است شامل انحراف شدید فک، عدم تطابق بین فک‌ بالا و پایین، فاصله بین دندان‌ها و سایر مشکلات جدی در دندان‌ها باشد.

تاثیر ارتودنسی در رفع مشکلات فک کودکان

• پیشگیری از مشکلات در آینده
• درمان ناهنجاری‌های فک بدون نیاز به جراحی
• درد کمتر ارتودنسی در سنین رشد
• تأثیر بهتر و کوتاه شدن طول دوره درمان در سنین رشد
• پیشگیری از مشکلات تنفسی و ترک عادات بدی مانند مکیدن انگشت
• جلوگیری از رشد غیرعادی فک و دندان‌ها
• اصلاح ناهنجاری‌هایی مانند اختلالات گیجگاهی فکی.

بهترین زمان درمان مشکلات فکی کودکان

بهترین زمان برای درمان ناهنجاری های فکی در دختران 8 یا 9 سالگی و در پسران 10 یا 11 سالگی می باشد.

عوارض عدم درمان مشکلات فک در کودکان

اگر ناهنجاری فک برطرف نشود، مشکلات جدی در زمینه تنفس و صحبت کردن فرد ایجاد می‌کند. علاوه بر آن ناهنجاری فک تأثیر زیادی در ظاهر فرد داشته و می‌تواند بر روی اعتماد به نفس آنها نیز تأثیر داشته باشد.

• علت و درمان انحراف عقب رفتگی فک پایین در کودکان
  تاریخ انتشار : 1402-12-07تاریخ بروز رسانی : 1402-12-18


• دلایل و نحوه درمان انحراف فک در کودکان
  تاریخ انتشار : 1403-02-06تاریخ بروز رسانی : 1403-02-09