دلایل و نحوه درمان انحراف فک در کودکان

دو عضو بسیار مهم صورت آرواره های فوقانی و تحتانی هستند که در صورت نبود تناسب بین این دو پدیده ای به نام ناهنجاری فک و صورت بروز می یابد . یکی از موارد بروز مشکلات در استخوان فک، انحراف فک می باشد. این نوع انحراف بیشتر در فک پایین رخ داده که سبب نا هماهنگی و عدم تقارن خط میانی دندان ها می شود. این عارضه می تواند به صورت اکتسابی و با شکستن و کج جوش خوردن استخوان در کودکان ایجاد شود و یا در برخی موارد به صورت مادرزادی بروز کند. این عارضه در استخوان فک می تواند در هر دو فک افراد، بالا و پایین رخ دهد و همراه با برخی علائم همچون عدم قرینگی و قرار نگرفتن استخوان در محل مناسب خود نیز می باشد. تشخیص نوع ناهنجاری و انحراف فک بر عهده متخصص ارتودنسی است. بنابراین در صورت مشاهده هر نوع ناهنکاهنگی در وضعیت قرارگیری فک‌ها به ارتودنتیست مراجعه نمایید. درمان مشکلات فک و دندان نیز در ابتدا توسط متخصص ارتودنسی انجام شده و در صورت نیاز به جراح فک و صورت ارجاع داده می‌شود. انتخاب نوع درمان به شدت ناهنجاری فک برمی‌گردد. وقتی که فرد نابالغ باشد، می‌توان از روش‌های غیر جراحی برای درمان این مشکل استفاده کرد.

علل انحراف فک در کودکان

توجه داشته باشید که هماهنگی بافت ها ( تاندون ، استخوان و ماهیچه و غیره ) در کارکرد درست فک و قرار گرفتن آنها در موقعیت مناسب نقش مهمی خواهند داشت؛ اما به طور کلی این عارضه انحراف فک در افراد بر اثر عوامل محیطی و همچین مادرزادی به وجود خواهد آمد، که در ادامه با موارد تأثیر گذار آن آشنا خواهیم شد.

• آسیب دیدگی استخوان فک

در برخی موارد با توجه به انجام برخی فعالیت ها همچون ورزش و یا تصاد، وارد شدن ضربه ای محکم سبب شکستگی فک، محدود شدن دامنه حرکتی و خارج شدن استخوان فک از حالت طبیعی می شود که در انحراف چانه به سمت محل اسیب دیده نقش خواهد داشت، همچنین در این مواقع استخوان در یک موقعیت نامناسب جوش خورده که در بروز انحراف فک بسیار موثر می باشد.

• ضعف عضلانی صورت

برخی افراد با ضعف عضلات قسمتی از صورت خود مواجه خواهند شد که در کجی فک به سمتی دیگر نقش خواهد داشت.

• مشکلات بایت

وجود مشکلاتی همچون بایت و تداخل میان دندان ها از جمله موارد تأثیر گذار بر عدم جویدن و صحبت کردن درست بیماران و همچنین بروز انحراف استخوان فک در آنها خواهد شد.

• اختلال همی مندیبولار هایپرتروفی

این عارضه به معنای رشد بیش از حد مفصل گیجگاهی در یک سمت نسبت به سمت دیگر بوده که با عارضه انحراف استخوان در افراد همراه می باشد.

• زود افتادن دندان‌های شیری

در برخی از کودکان دندان‌های شیری زود می‌افتند. وقتی دندان زود بیفتد، دندان‌های دائمی کمی دیرتر جای آنان را پر می‌کنند. در این زمان دندان‌های موجود به سمت فضاهای خالی کج می‌شوند و حرکت می‌کنند. این امر باعث به هم ریختگی دندان‌ها می‌شود. ناهنجاری فک کلاس یک زمانی رخ می‌دهد که فک‌ها متوازن و هماهنگ هستند؛ اما دندان‌ها به دلایل مختلف کج شده‌اند و نامرتب رشد کرده‌اند.

• اختلالات استخوان فک به صورت مادرزادی

امکان انحراف فک در برخی افراد به صورت مادرزادی و از بدو تولد نیز خواهد بود.

عوارض انحراف فک در کودکان

این مشکل علائم و عوارض مختلفی دارد. بسته به میزان انحراف و ناهنجاری، برخی از افراد ممکن است علائم را خفیف و برخی دیگر شدید تجربه کنند. در ادامه این موارد را نام می‌بریم:

• سردرد
• درد در ناحیه مفصل فک
• صدا دادن استخوان فک در زمان حرکت دادن آن مثل غذا خوردن
• احساس درد در شقیقه
• احساس درد در پشت و شانه
• فرم نامتقارن صورت
• نامنظم بودن دندان‌ها
• مشکل در حرف زدن
• مشکل در جویدن و بلع
• تنفس بیشتر از دهان
• بوی بد دهان
• مشکل شدن تنفس

نشانه های انحراف فک در کودکان

• عقب رفتگی فک در کودکان

دندان های آسیاب فک به بخش داخلی دهان کشش دارند و موجب عقب رفتگی در فک پایین می شود.

• کوچک بودن فک کودکان

کوچک بودن فک پایین یکی از ناهنجاریهای مربوط به ساختار فک و صورت است که معمولاً به علت ژنتیکی رخ میدهد. در این وضعیت، فک پایین به معنای این است که دستگاه فکی (فکهای بالا و پایین) به نسبت به جمجمه و سایر اجزای صورت کوچکتر از حد معمول تشکیل شده است. این موضوع ممکن است در طی رشد جنینی و تشکیل ساختارهای صورتی در دوران جنینی به وقوع بپیوندد.

• جلو زدگی فک کودکان

دندان های جلویی در این اختلال به سمت بیرون تمایل می یابد و سبب نا زیبایی لبخند در کودکان می شود. مکیدن شست در زمان کودکی و عوامل ژنتیکی از مهم ترین علت های این اختلال است.

• کجی فک کودکان

در این اختلال خط مرکزی دندان های جلویی در فک بالا با خط مرکزی دندان های جلویی در فک پایین در راستای هم قرار نمی گیرند و بنابراین همه دندان ها به روی یکدیگر به شکل صحیح قرار نمی گیرند.

• بزرگی فک کودک و دندانهای فاصله دار

در بعضی از کودکان، علت فاصله بین دندان ها، عدم تناسب بین اندازه دندانها و سایز استخوان فک است. اگر بین اندازه استخوان فک و اندازه دندانها ناسازگاری و ناهماهنگی وجود داشته باشد (مثلاً یکی از آنها خیلی کوچک یا خیلی بزرگ باشد)، در این صورت فاصله و شکاف بین دندانها یا شلوغی دندان ها را تجربه خواهید کرد.

• اوربایت

دندان های پیشین فک بالا در این اختلال بیش از حد معمول ارتفاع دارند که این حالت باعث می شود دندان های پیشین در فک بالا برروی دندان های پیشین در فک پایین قرار بگیرد و یا دندان های پیشین پایین در سقف دهان فرو برود.

• آندربایت

در حالت بیرون زدگی دندان های پیشین در فک پایین یا اختلال آندر بایت، بخشی از دندان های پیشین فک بالا پوشانده می شود.

• کراس بایت

در این حالت دندان های فک بالا غیر اصولی و نادرست، برروی دندان های فک پایین قرار می گیرند.

درمان انحراف فک کودکان بدون جراحی

بسته به نوع ناهنجاری و نیازهای هر بیمار، درمان ناهنجاری فک کودکان متفاوت است و از روش‌های مختلفی برای درمان استفاده می‌شود.

• استفاده از ارتودنسی ثابت (بریس‌ها)

استفاده از ارتودنسی ثابت (بریس‌ها) برای اصلاح موقعیت دندان‌ در کودکان رایج است. براکت‌ها به دندان‌ها چسبانده می‌شوند و با استفاده از وایرهای ارتودنسی و ابزارهای دیگر، دندان‌ها به شکل صحیح و منظم قرار می‌گیرند. این روش بیشتر برای کودکانی که ناهنجاری‌های جدی و پیچیده دندانی دارند، استفاده می‌شود. استفاده از بریس برای دندان کودکان با توجه به تشخیص دندانپزشک انجام می‌شود.

• استفاده از ارتودنسی متحرک

استفاده از ارتودنسی متحرک از جمله روش‌های مورد استفاده برای درمان ناهنجاری‌های فک و دندان کودکان است. از این روش برای برطرف کردن فاصله بین دندان‌ها، انحراف فک و سایر مشکلات مربوط را درمان کرد. معمولاً از این روش در مراحل اولیه رشد دندان‌ها و فک کودکان تجویز می‌شود.

در چه مواردی نیاز به جراحی فک در کودکان است؟

اگر مشکل فک بسیار شدید باشد، میبایست جراحی فک و صورت کودکان توسط جراح و متخصص فک انجام شود. روند درمان نیز به این صورت است که ابتدا بهم ریختگی دندان را با ارتودنسی رفع می کنند، سپس جراح، فک را با توجه به حالت دندان ها جابه جا می کند.

• علت مشکلات فک در کودکان و نحوه درمان آن
  تاریخ انتشار : 1403-02-21تاریخ بروز رسانی : 1403-02-29


• علت و درمان انحراف عقب رفتگی فک پایین در کودکان
  تاریخ انتشار : 1402-12-07تاریخ بروز رسانی : 1402-12-18