جویدن اشیا در دهان کودکان؛ رفتار طبیعی یا نگران کننده؟

به دهان بردن اشیا توسط کودکان یکی از رفتارهای طبیعی در دوران رشد است که به طور معمول در سنین پایین دیده می‌شود. این رفتار معمولاً به عنوان راهی برای کشف دنیای اطراف و تجربه حسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که اغلب این کار به طور موقت و طبیعی است، برخی مواقع می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات حسی یا اضطرابی باشد. در این مقاله به بررسی علل مختلف این رفتار و روش‌های موثر برای مدیریت آن پرداخته خواهد شد. شناخت دقیق دلیل این رفتار می‌تواند به والدین کمک کند تا بهترین تصمیمات را برای سلامت روان و جسم کودک خود اتخاذ کنند.

جویدن اشیا در کودکان نشانه چیست؟

جویدن اشیا در کودکان ممکن است نشانه‌های مختلفی داشته باشد. در ادامه برخی از دلایل رایج آن آمده است:

حساسیت حسی

برخی کودکان ممکن است به تحریکات حسی نیاز داشته باشند و جویدن به آنها کمک می‌کند تا احساسات خود را مدیریت کنند.

فرآیند دندان درآوردن

یکی از دلایل اصلی جویدن اشیا در کودکان، شروع فرآیند دندان درآوردن است که باعث درد و ناراحتی در لثه‌ها می‌شود.

اختلالات رفتاری

در موارد خاص، جویدن اشیا می‌تواند نشان‌دهنده اختلالات رفتاری مانند اختلال نقص توجه یا سایر مشکلات روانی باشد.

نیاز به کاوش و مهارت‌های حرکتی

این رفتار می‌تواند در دوران پیش‌دبستانی برای تقویت مهارت‌های حرکتی و کنترل ماهیچه‌های دهان و دندان باشد.

کشف دنیای اطراف

کودکان در مراحل اولیه رشد خود از دهان برای کشف محیط اطراف استفاده می‌کنند و اشیا را به دهان می‌برند.

مشکلات حسی یا توسعه‌ای

در برخی موارد، رفتار جویدن در کودکان ممکن است نشانه‌ای از مشکلات حسی یا اختلالات رشد باشد.

کاهش استرس یا اضطراب

علت پتو خوردن نوزاد و موارد دیگر می‌تواند خود آرام‌بخشی در برابر استرس یا اضطراب باشد.

کمبود توجه یا تحریک ناکافی

در برخی موارد، کودکان ممکن است برای جلب توجه یا مقابله با بی‌حوصلگی اشیا را بجوند.

آیا جویدن اشیا در کودکان خطرناک است؟

جویدن اشیا در کودکان معمولاً بخشی از فرآیند رشد طبیعی است؛ اما در برخی موارد می‌تواند خطرناک باشد. اگر کودک اشیا ریز یا تیز را بجود، ممکن است خطر بلعیدن یا خفگی وجود داشته باشد. همچنین جویدن مکرر ممکن است به دندان‌ها آسیب وارد کند یا نشانه‌ای از مشکلات حسی یا رفتاری باشد که نیاز به بررسی توسط متخصص دارد.

مهم‌ ترین دلایل جویدن اشیا در کودکان کدام‌اند؟

• جویدن اشیا به‌ خاطر اضطراب یا استرس در کودکان: اضطراب یا استرس می‌تواند علت جویدن مداد در کودکان و سایر اشیا باشد. این رفتار می‌تواند راهی برای تخلیه هیجانات یا مقابله با احساسات ناخوشایند باشد و به آنها کمک می‌کند تا در شرایط استرس‌زا احساس امنیت بیشتری کنند.
• نیاز به تحریک حسی، عامل پنهان جویدن اشیا: برخی کودکان برای برطرف کردن نیاز به تحریک حسی، به جویدن اشیا روی می‌آورند. جویدن لباس توسط کودک و اشیای دیگر به آنها کمک می‌کند تا احساسات جسمی و حسی خود را تنظیم کنند و از آن طریق احساس آرامش کنند.

آیا جویدن اشیا نشانه اوتیسم در کودک است؟

جویدن اشیا می‌تواند یکی از رفتارهای رایج در کودکان مبتلا به اوتیسم باشد؛ اما به‌ تنهایی نمی‌توان آن را به عنوان نشانه قطعی اوتیسم در نظر گرفت. علت جویدن ته مداد و موارد دیگر ممکن است به‌عنوان بخشی از نیاز به تحریک حسی یا به دلیل اضطراب در کودکان اوتیستیک رخ دهد. در صورتی که این رفتار همراه با علائم دیگری مانند تأخیر در مهارت‌های اجتماعی یا ارتباطی باشد، مشاوره با پزشک یا متخصص اوتیسم ضروری است.

جویدن اشیا در کودکان در چه سنی طبیعی است؟

جویدن اشیا در کودکان معمولاً در سنین نوزادی و دوران اولیه کودکی طبیعی است، به‌ویژه بین 6 تا 12 ماهگی، زمانی که دندان‌های کودک در حال رشد هستند. علت جویدن چیزی در دهان نوزاد معمولاً به رویش دندان‌ها، تحریک لثه‌ها یا تمایل به کشف دنیای اطراف از طریق حس دهانی مربوط می‌شود. در این دوره، کودکان برای تسکین لثه‌ها و اکتشاف محیط اطراف خود از جویدن اشیا استفاده می‌کنند. اگر این رفتار پس از دو سالگی ادامه یابد یا با علائم دیگری همراه شود، ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد.

چگونه رفتار جویدن اشیا را در کودک کنترل کنیم؟

• معرفی ابزارها و جایگزین‌های مناسب برای جویدن: می‌توان ابزارهای مخصوص مانند حلقه‌های دندانی یا اسباب‌بازی‌های جویدنی مناسب سن کودک فراهم کرد که از کارهای مقابله با جویدن اشیا در کودکان است. این ابزارها به کودک کمک می‌کنند تا حس نیاز به جویدن را برطرف کرده و در عین حال ایمن و بهداشتی باشند.
• راهکارهای کاهش استرس در کودکان مضطرب: برای کاهش استرس در کودکان، می‌توان از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند نفس عمیق، بازی‌های آرام‌بخش یا ماساژ استفاده کرد. ایجاد یک محیط امن و آرام در خانه و صحبت کردن با کودک در مورد احساساتش می‌تواند به کاهش اضطراب و نیاز به جویدن اشیا کمک کند.

چه زمانی باید به روانشناس کودک مراجعه کنیم؟

اگر رفتارهای غیرعادی مانند جویدن مداوم اشیا، مشکلات خواب، تغییرات شدید در رفتار، اضطراب یا افسردگی در کودک مشاهده شود که بیش از حد طبیعی باشد، مراجعه به روانشناس کودک ضروری است. همچنین اگر کودک با مشکلات اجتماعی، تحصیلی یا رفتاری در تعامل با دیگران مواجه است، مشاوره برای رفتارهای جویدن در کودکان می‌ تواند کمک‌ کننده باشد.

سوالات متداول در مورد جویدن اشیا در کودکان

1-چه زمانی باید نگران جویدن اشیا در کودکان شد؟

اگر این رفتار بیشتر از حد معمول و بدون دلیل خاص ادامه یابد یا با علائم دیگر مانند تأخیر در رشد، اضطراب شدید یا مشکلات اجتماعی همراه باشد، باید به یک پزشک یا مشاور کودک مراجعه شود.

2-آیا جویدن اشیا در کودکان به تأخیر در رشد منجر می‌شود؟

جویدن اشیا به خودی خود تأثیری بر رشد کودک ندارد؛ اما اگر این رفتار با مشکلات دیگری مانند اضطراب یا عدم توجه به نیازهای حسی کودک همراه باشد، ممکن است نیاز به مداخله داشته باشد.

3-آیا جویدن اشیا در کودکان به تأخیر در تکلم منجر می‌شود؟

اگر جویدن اشیا به طور مداوم و طولانی ادامه یابد، ممکن است روی مهارت‌های گفتاری کودک تأثیر بگذارد؛ اما این تأثیر در بیشتر موارد به دلیل عدم تحریک زبانی و اجتماعی کودک خواهد بود.

4-چه عواملی باعث افزایش جویدن اشیا در کودکان می‌شود؟

عواملی مانند تغییرات در محیط زندگی، مشکلات مدرسه یا تغییرات در روال روزانه کودک ممکن است منجر به افزایش جویدن اشیا به عنوان واکنشی به استرس یا اضطراب شود.

5-آیا جویدن اشیا با مراحل دندان‌درآوردن اشتباه گرفته می‌شود؟

بله، مخصوصاً در نوزادان و کودکان نوپا، جویدن برای تسکین لثه‌های در حال رشد طبیعی است؛ اما در سنین بالاتر باید ارزیابی شود.

6-چه تست‌هایی برای بررسی علت جویدن لازم است؟

تست‌های روان‌شناسی کودک، ارزیابی‌های حسی و بررسی‌های تغذیه‌ای می‌توانند مفید باشند.

نتیجه‌ گیری؛ بهترین برخورد با کودکانی که اشیا را می‌جوند

اختلالات مرتبط با جویدن در کودکان می‌توانند نشانه‌ای از نیازهای حسی، اضطراب یا حتی کمبودهای تغذیه‌ای باشند. شناسایی دقیق علت این رفتار برای انتخاب روش درمان مناسب اهمیت زیادی دارد. والدین باید با صبوری، حمایت عاطفی و در صورت نیاز با کمک گرفتن از متخصص، به کودک کمک کنند. ایجاد محیطی امن و استفاده از جایگزین‌های مناسب برای جویدن می‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش این رفتار داشته باشد.