تحلیل یا پسروی لثه در اطفال؛ علت و علائم، تشخیص و درمان

دندان، لثه و ساختارهای نگه‌دارنده آنها از حساس‌ترین بخش‌های بدن کودکان محسوب می‌شوند. لثه‌ها بافت‌های صورتی غنی از رگ‌های خونی هستند که از ریشه دندان محافظت می‌کنند و به استخوان فک وصل می‌شوند. تحلیل رفتن لثه زمانی است که بافت لثه از دندان‌ها جدا و ریشه‌ زیرین آن نمایان می‌شود. چنین روندی باعث می‌شود که دندان‌ها در برابر پوسیدگی آسیب‌پذیرتر باشند. تحلیل یا پس‌روی لثه یک بیماری شایع در بین کودکان 7 تا 12 سال است که به دلیل دلایل مختلفی مانند بهداشت ضعیف دهان و دندان، بیماری‌های زمینه‌ای، رژیم غذایی نادرست و در بیشتر موارد به دلیل عفونت باکتریایی و ایجاد پلاک روی دندان ایجاد می‌شود. بیماری تحلیل لثه طیف متفاوتی از خفیف تا شدید دارد. اکثر کودکان مبتلا به بیماری لثه دارای خفیف‌ترین شکل به نام ژنژیویت هستند که باعث قرمزی، تورم و درد لثه‌ها می‌شود و موارد پیشرفته‌تر بیماری لثه در کودکان شایع نیست. از آنجایی که تشخیص زودهنگام به درمان موفقیت‌آمیز کمک زیادی می‌کند، بهتر است که کودکان معاینه دندان و لثه را به عنوان بخشی از ویزیت روتین دندانپزشکی خود دریافت کنند.

تحلیل لثه در کودکان چیست؟

تحلیل یا عقب‌نشینی لثه به زبان ساده حالتی است که بافت اطراف دندان به ‌دلیل فرسودگی از بین رفته یا عقب می‌رود. عقب‌نشینی لثه به مرور زمان و بسیار آهسته رخ می‌دهد و در این حالت ریشه دندان‌ها قابل مشاهده هستند. این عارضه اغلب توسط دندانپزشک در معاینات دوره‌ای تشخیص داده می‌شود؛ اما در صورت پیشرفت سریع تحلیل‌ لثه می‌توانید وجود یک شکاف را بین خط لثه و دندان‌ها مشاهده کنید.

علت تحلیل رفتن لثه اطفال

دلایل زیادی وجود دارند که می‌توانند منشأ تحلیل لثه در کودک باشند. بیشتر عوامل با تغییرات خاص در سبک زندگی قابل پیشگیری هستند. علل بسیار شایع ژنژیویت در کودکان عبارتند از:

• سن: خطر ابتلا به پسروی لثه با افزایش سن افزایش می‌یابد.
• سابقه خانوادگی: کودکانی که والدینشان به بیماری لثه مبتلا بودند، درصد ابتلای بیشتری دارند.
• بهداشت ضعیف دهان: بی‌توجهی به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می‌تواند منجر به التهاب لثه شود.
• دهان خشک: تولید کم و کمبود شدید بزاق باعث خشکی دهان، افزایش پوسیدگی دندان، رسوب پلاک و بیماری لثه می‌شود.
• ایجاد پلاک: تجمع باکتری‌ها در خط لثه در طولانی‌مدت پلاک را ایجاد می‌کند و اگر درمان نشود، باعث تحریک و التهاب لثه می‌شود.
• فشار روانی: استرس مداوم با تضعیف سیستم ایمنی باعث افزایش التهاب می‌شود.
• تغذیه ضعیف: تغذیه نامناسب با کمبود ویتامین، مبارزه با عفونت‌ها، رشد طبیعی و ترمیم تمام بافت‌های بدن را دشوار می‌کند. همچنین در کودکی که اغلب غذاها و نوشیدنی‌های شیرین مصرف می‌کند، پلاک ایجاد می‌شود.
• سایر شرایط بهداشتی: اگر کودک شما دیابت یا بیماری‌های سیستمیک دیگر دارد، خطر ابتلا به بیماری لثه بیشتر است.

علائم تحلیل لثه در کودکان

1. التهاب لثه: لثه قرمز، تورم یا ترک‌هایی در لثه ممکن است نشانه التهاب لثه باشد. این علائم می‌توانند باعث خونریزی لثه نیز شوند.

2. خونریزی لثه: اگر لثه کودک شروع به خونریزی در هنگام مسواک زدن، مصرف غذا یا برسی لثه توسط دندانپزشک می‌کند، احتمالاً لثه درگیری و التهاب دارد.

3. بوی بد دهان: التهاب لثه و بیماری لثه می‌توانند باعث بوی بد دهان شود. اگر کودک بوی نامطبوعی از دهان دارد، ممکن است لثه‌هاش مشکل داشته باشند.

4. تورم لثه: لثه کودک از حجم طبیعی خود بیشتر و تورم شده به نظر می‌رسد.

5. دندان‌های لرزان: در برخی موارد، بیماری لثه می‌تواند باعث لرزش و ناپایداری دندان‌ها شود.

خطرات و عوارض تحلیل لثه در کودکان

اگر التهاب لثه کنترل نشود، فاصله بین لثه و دندان زیاد و ریشه دندان‌ها نمایان می‌شود. در این شرایط دندان‌های کودک به‌تدریج لق می‌شوند و می‌افتند یا نیاز به کشیدن پیدا می‌کنند. بوی بد دهان و عفونت و خونریزی لثه نیز از نشانه‌های پیشروی این بیماری خواهند بود. بدون درمان، بیماری پسروی لثه کودک می‌تواند سبب بروز مشکلات جدی سلامتی در مراحل بعدی زندگی او شود.

روش تشخیص پسروی لثه در کودک

دندانپزشک متخصص لثه، برای سنجش شدت بیماری معمولاً از یک پروب برای اندازه‌گیری میزان عقب‌نشینی لثه استفاده می‌کند. پروب یک وسیله مدرج است که مانند خط کش عمل می‌کند و می‌توان با آن میزان فاصله بین دندان و لثه را اندازه گرفت. حدفاصل طبیعی فاصله دندان از لثه 1 تا 3 میلیمتر است. هر فاصله‌ای بیشتر از این مقدار بیانگر یک مشکل پریودنتال است.

پیشگیری از تحلیل لثه کودکان

• مسواک زدن روزانه (استفاده از مسواک با اندازه مناسب بر اساس سن و جثه کودک)
• مصرف غذاهای سالم با کمترین میزان قند و شیرینی
• نخ دندان کشیدن
• استفاده از خمیردندان‌های کم فلوراید از 18 ماهگی تا 6 سالگی
• استفاده از دهانشویه مناسب کودک
• شستشوی دهان کودک با آب نمک گرم برای کاهش تورم لثه
• مراجعه به دندانپزشک اطفال، دو بار در سال برای معاینات منظم و تمیزی حرفه‌ای

درمان تحلیل یا پسروی لثه اطفال

ابتدا لازم است که فرایند عقب نشینی لثه توسط دندانپزشک متخصص لثه یا همان پریودنتیست، به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد. پس از این مرحله است که دندانپزشک متخصص می‌تواند بهترین روش درمانی را برای حفظ لثه و بافت‌های دندان را تعیین کند. برای برخی از بیماران لازم است که پزشک جهت کاهش التهاب و کاهش فعالیت‌های باکتریایی روی سطوح لثه‌ها، آنتی بیوتیک تجویز کند. در مواردی که پسروی لثه شدید نباشد مصرف داروهای تجویز شده باعث درمان تحلیل لثه شود، بنابراین در این افراد روش دارو درمانی و بهبود و ارتقای سطح بهداشت دهان و دندان مؤثر واقع خواهد شد. همچنین در چنین شرایطی که تحلیل لثه فقط با مقدار کمی پسروی همراه باشد، دندانپزشک می‌تواند با جرمگیری و تمیز کردن عمقی این ناحیه (روت پلنینگ یا تسطیح ریشه) آن را درمان کند. در برخی از موارد که شرایط شدیدتر است نیاز است که برای درمان تحلیل لثه از روش های دیگری استفاده شود.

جراحی برای درمان تحلیل لثه

در شرایطی که پسروی لثه بیشتر باشد و عقب نشینی لثه زیاد باشد احتمال دارد که پزشک متخصص جراحی دندان را پیشنهاد می‌کند. البته دو گزینه جراحی پیش روی بیمار قرار دارد:

• جراحی فلپ

جراحی فلپ یک درمان تهاجمی برای درمان تحلیل لثه است. در جراحی فلپ، متخصص پریودنتیست بافت‌های لثه را به شکل عمیقی تمیز می‌کند. در این درمان لثه ‌ها از شر جرم و باکتری در بافت خودخلاص می‌شوند. روش انجام کار در این جراحی به این صورت است که پریودنتیست، لثه‌ها را از دندان‌ها جدا کرده و بالا می‌آورند و پس از تمیز کردن بافت‌های زیر آنها مجدداً لثه‌ها را در مکان قبلی خود بخیه می‌زنند.

• جراحی پیوند لثه

متخصص لثه، تکه کوچکی از بافت لثه را به منظور کمک به رشد مجدد لثه‌‌ها در مکانی که دچار تحلیل لثه شده است، پیوند می‌زند. هدف از جراحی پیوند لثه، احیای بافت لثه می‌باشد. در این جراحی فرد بیمار بایستی با پزشک نهایت همکاری را داشته باشد و از بهداشت اصولی دهان و دندان پس از آن غافل نشود.

• جراحی بازسازی استخوان

درصورتی‌که در اثر تحلیل لثه، استخوانی که دندان را پشتیبانی می‌کند آسیب دیده باشد، لازم است عمل جراحی بازسازی استخوان و بافت نرم انجام شود. این روش همانند جراحی کاهش عمق گودال بین دندان و لثه با برش لثه و بالا زدن زبانه بافتی و پاک کردن پلاک و باکتری‌ها انجام می‌شود. در مرحله بعد جهت ترغیب بدن به بازسازی و ترمیم این ناحیه آسیب دیده، مواد بازسازی کننده مانند غشا، پیوند بافت یا پروتئین تحریک کننده تولید بافت در این بخش اضافه می‌شود. نهایتاً زبانه لثه سر جای خود برگردانده شده و بخیه می‌خورد.

• پیوند بافت نرم

یکی از روش‌های درمان تحلیل لثه، پیوند بافت نرم است. پیوند بافت نرم، چند روش دارد که رایج‌ترین نوع پیوند بافت نرم، پیوند بافت همبند نام دارد. در پیوند بافت همبند، یک بخش کوچک از پوست سقف دهان بریده و بالا زده می‌شود تا یک تکه بافت از لایه زیر آن برداشته شود. این بافت، بافت همبند ساب اپی تلیال sub epithelial connective tissue نام دارد. بعد از این کار و برداشتن بافت، پوست به جای خود بازگردانده می‌شود و بخیه می‌شود. بافت برداشت شده به محل پسروی لثه پیوند می‌خورد.

در یکی دیگر از انواع جراحی پیوند بافت نرم که پیوند آزاد لثه نام دارد، بافت پیوندی مستقیماً از سقف دهان به همراه با پوست برداشته می‌شود. ( یعنی فقط لایه زیر پوست آن نیست). البته در صورتی‌که لثه احاطه کننده دندان به اندازه کافی باشد، دندانپزشک متخصص می‌تواند پیوند لثه را از نزدیک خود دندان برداشت کند نه از سقف دهان. این پیوند بافت نرم، پیوند پدیکل (pedicle graft) نام دارد. بهترین روش درمان توسط دندانپزشک بر اساس شرایط لثه مشخص می‌شود.

• علت التهاب، قرمزی و تورم لثه در کودکان (ژینژیویت)
  تاریخ انتشار : 1402-09-23تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20


• روشهای درمان بیماری ها و مشکلات لثه کودکان
  تاریخ انتشار : 1402-09-18تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20


• آبسه و عفونت دندان و لثه در کودک
  تاریخ انتشار : 1402-05-31تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20