بررسی علل، پیشگیری و درمان فلوروزیس دندانی در کودکان

فلوروزیس دندانی یکی از مشکلاتی است که در سال‌های اخیر توجه بیشتری را به خود جلب کرده است، به‌ویژه در میان کودکان. این وضعیت ناشی از مصرف بیش از حد فلوراید در دوران رشد دندان‌ها است و می‌تواند به تغییر رنگ و آسیب به مینای دندان منجر شود. فلوراید، اگرچه ماده‌ای مفید برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها است، اما مصرف بی‌رویه آن، به‌خصوص در سال‌های اولیه زندگی، می‌تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد. تشخیص به موقع و صحیح فلوروزیس دندانی می‌تواند به پیشگیری از عوارض و درمان موثر کمک کند. در این راستا اگر والدین نگران وضعیت دندان‌های فرزندان خود هستند، مشاوره با دندانپزشک ضروری است. در این مقاله، به بررسی علل، نشانه‌ها، روش‌های پیشگیری و درمان فلوروزیس دندانی در کودکان پرداخته و نکات مهمی را برای والدین در جهت حفظ سلامت دهان و دندان فرزندانشان ارائه خواهیم داد.

فلوروزیس دندان چیست؟

فلوروزیس دندان یک ناهنجاری است که در اثر مصرف زیاد فلوراید ایجاد می شود . این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که در دوران رشد دندان‌ها در کودکی از فلوراید بیش از اندازه برای کودک استفاده شود. تاثیر فلوروزیس بر ظاهر دندانها، بسته به شدت آن می باشد و به اشکال مختلفی روی دندان نمایان می شوند.

انواع فلوروزیس دندانی

فلوروزیس دندان بسته به شدت عارضه به روش های مختلفی روی دندان ظاهر می شود. هر چه کودک بیشتر در معرض فلوراید قرار گیرد، نوع فلوروزیس شدیدتر است. انواع فلوروزیس از خفیف تا شدید است که براساس ظاهر و سطح فیزیکی دندان طبقه بندی می شود.

فلوروزیس خفیف

• فلوروزیس خفیف به صورت خطوط، لکه ها یا علائم سفید کدر یا مرواریدی بر روی سطح مینای دندان ظاهر می شود. این تغییر شکل ها می تواند در هر قسمت از دندان، از نوک دندان تا خط لثه ظاهر شود و ممکن است آنقدر خفیف باشند که فقط دندانپزشک بتواند آنها را تشخیص دهد.

فلوروزیس متوسط

• در فلوروزیس متوسط، لکه های سفید، ظاهری گچی تر دارند که قسمت بیشتری از دندان ها را می پوشانند و بسیار راحت تر دیده می شوند. اگرچه این عارضه از نظر زیبایی شناسی خوشایند نیست؛ اما هیچ دردی ایجاد نمی کند و دندان همچنان می تواند به طور طبیعی عمل کند.

فلوروزیس شدید دندانی

• فلوروزیس شدید می تواند به معنای آسیب دیدگی مینای دندان باشد. این جدی ترین نوع فلوروزیس است و علاوه بر ظاهر گچی، در بیشتر سطح دندان می تواند باعث ایجاد لکه های زرد یا قهوه ای شود. مینای دندان ممکن است خشن، شکننده یا حفره دار باشد و ممکن است قسمت هایی از آن به طور کامل از بین رفته باشد.

علت بروز فلوروزیس دندانی کودکان

مصرف بیش از حد فلوراید در دوران رشد دندان‌ها

• فلوروزیس در اثر مصرف بیش از حد فلوراید به مدت طولانی، در طی مدت شکل گیری و رشد دندان‌ها اما قبل از ظاهر شدن آنها در دهان ایجاد می‌شود. این اتفاق قبل از حدود 8 سالگی رخ می‌دهد. منابع مختلف فلوراید عبارتند از آب، خمیردندان و مکمل‌های فلوراید. هر یک از این منابع می‌توانند در بروز فلوروزیس تاثیرگذار باشند.

عوامل ژنتیکی مؤثر بر بروز فلوروزیس

• برخی افراد به دلایل ژنتیکی ممکن است حساسیت بیشتری به اثرات فلوراید داشته باشند، که می‌تواند منجر به بروز فلوروزیس شود. در برخی خانواده‌ها، تاریخچه‌ای از فلوروزیس دندانی وجود دارد که می‌تواند به عوامل ژنتیکی مربوط شود.

عوامل محیطی مؤثر بر بروز فلوروزیس

• کیفیت آب شرب
• دسترسی به داروها و مکمل‌ها
• عادات غذایی
• محیط مسکونی
• برخی شرایط محیطی، مانند آلودگی‌ها، می‌توانند به خطر بروز فلوروزیس کمک کنند.

علائم فلوروزیس دندانی در کودکان

نشانه های فلوروزیس دندان بر اساس شدت و شکل آن می تواند مختلف باشد. در صورتی که دچار فلوروزیس شدید شده باشید علائم ابتلا به آن به شرح زیر می باشد:

• لکه‌های سفید، زرد یا قهوه‌ای روی سطح دندان‌ها
• تغییرات در ساختار دندان
• ضعف مینای دندان و حساسیت زیاد به غذاها و نوشیدنی‌ های سرد و گرم

تشخیص فلوروزیس دندانی کودکان

تشخیص فلوروزیس دندانی معمولا توسط دندانپزشک و از طریق ارزیابی بالینی انجام می‌شود. مراحل زیر در فرآیند تشخیص فلوروزیس دندانی شامل می‌شوند:

معاینه بالینی

• دندانپزشک به بررسی دندان‌ها و لثه‌ها می‌پردازد تا تغییرات ظاهری مانند لکه‌های سفید، زرد یا قهوه‌ای را شناسایی کند. شدت و نوع فلوروزیس، از خفیف تا شدید، ارزیابی می‌شود.

تاریخچه پزشکی و مصرف فلوراید

• دندانپزشک با والدین یا خود کودک در مورد تاریخچه مصرف فلوراید (مانند آب شرب، مکمل‌ها و خمیردندان) صحبت می‌کند. بررسی سن کودک در زمان شروع مصرف فلوراید و همچنین بررسی عادات بهداشتی دهان و دندان نیز انجام می‌شود.

عکس‌برداری‌های دندانی

• در برخی موارد، ممکن است دندانپزشک برای ارزیابی بهتر ساختار دندان‌ها از x-ray استفاده کند تا میزان آسیب‌دیدگی یا تغییرات داخلی دندان را بررسی کند.

گزارش‌های بالینی و موارد خاص

• در برخی موارد ممکن است دندانپزشک نیاز به انجام آزمایشات اضافی برای بررسی سطح فلوراید در بدن یا شناسایی علل زمینه‌ای داشته باشد.

تشخیص افتراقی

• دندانپزشک باید فلوروزیس را از سایر اختلالات دندانی تشخیص دهد، مانند لکه‌های ناشی از مصرف برخی داروها، بیماری‌ها یا عفونت‌ها.

تشخیص زودهنگام فلوروزیس دندانی اهمیت زیادی دارد که در ادامه به چند مورد اشاره می‌شود:

• پیشگیری از عوارض شدید
• مدیریت مناسب مصرف فلوراید
• آموزش بهداشت دهان و دندان
• بهبود کیفیت زندگی
• حفظ زیبایی دندان‌ها
• کاهش هزینه‌های درمانی

تاثیر فلوروزیس دندانی بر استحکام مینای دندان

این وضعیت می‌تواند تاثیراتی بر استحکام مینای دندان داشته باشد. فلوروزیس معمولا موجب ایجاد ناهنجاری‌هایی در ساختار مینای دندان می‌شود که می‌تواند منجر به تضعیف بافت دندان گردد. مینای دندان تحت تاثیر فلوروزیس ممکن است حساس‌تر شود و این امر می‌تواند به تحریک و درد منجر شود و مشکلاتی در حین مصرف غذاهای داغ یا سرد ایجاد کند. در برخی موارد، فلوروزیس می‌تواند خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را افزایش دهد. با تغییر در سطح ساختاری و کیفیت مینای دندان، ممکن است دندان‌ها بیشتر در معرض خطر آسیب قرار بگیرند.

تاثیرات روانی و اجتماعی فلوروزیس دندانی

فلوروزیس دندانی می‌تواند تاثیرات عمیقی بر روی اعتماد به نفس کودکان و همچنین تعاملات اجتماعی و رفتاری آنها بگذارد. در ادامه به برخی از این اثرات اشاره می‌کنم:

اثر بر اعتماد به نفس

• ناهنجاری‌های ظاهری ناشی از فلوروزیس، مانند لکه‌ها یا تغییر رنگ دندان‌ها، می‌تواند به کاهش اعتماد به نفس کودک منجر شود.

تاثیرات اجتماعی

• کودکان ممکن است به دلیل احساس خجالت یا عدم اعتماد به نفس از فعالیت‌های اجتماعی دوری کنند، که می‌تواند منجر به کاهش دوستی‌ها و تعاملات مثبت شود.

تاثیرات رفتاری

• مشکلات در اعتماد به نفس می‌تواند به مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری، افسردگی یا اضطراب منجر شود. کودکان ممکن است مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی کمتری را توسعه دهند، زیرا از تعامل با دیگران اجتناب می‌کنند.

پیشگیری از فلوروزیس دندانی در کودکان

• از استعمال دهانشویه برای کودکان زیر شش سال خود، اجتناب کنید.
• دقت کنید، کودکان زیر سه سال باید از مقدار بسیار اندکی خمیردندان برای مسواک زدن استفاده کنند.
• دفعات مسواک زدن کودکان در روز برای این محدوده‌ی سنی نباید از 2 مرتبه فراتر رود.
• کودکان بین سه تا شش سال، باید از مقداری اندکی بیشتر از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنند، مقداری به اندازه‌ی یک نخود.
• بر مسواک زدن کودکانتان نظارت کنید و آنها را در انجام صحیح این عمل یاری دهید. از آنجایی که بسیاری از کودکان خردسال، به طور ناخودآگاه آب داخل دهان را فرو می‌دهند، آنها را برای بیرون ریختن خمیردندان اضافی از دهان خود همراه با آب، تشویق کنید.

درمان فلوروزیس دندانی کودکان

میکروابریژن

• میکروابریژن روشی است که به کمک مواد مخصوص بافت معیوب سطحی مینا سائیده شده و در موارد فلوئوروزیس خفیف تا متوسط می‌تواند به عنوان روشی درمانی به کار رود.

پولیش دندان

• پولیش دندان یک فرآیند دندان‌پزشکی است که در آن سطوح دندان‌ها با استفاده از ابزارها و مواد خاص پولیش داده می‌شوند تا لکه‌ها و ناهنجاری‌های سطحی حذف شوند و دندان‌ها درخشندگی و صافی بیشتری پیدا کنند.
• قبل از پولیش، دندان‌ها به طور کامل پاکسازی می‌شوند تا هرگونه پلاک یا جرم دندانی حذف شود. دندان‌پزشک از خمیرهای پولیش حاوی مواد ساینده‌های ملایم استفاده می‌کند تا سطوح دندان‌ها را صاف و براق کند. ابزارهای چرخشی مخصوصی برای اعمال خمیر پولیش و صیقل دادن دندان‌ها استفاده می‌شود.

باندینگ دندان

• برای انجام باندینگ دندان ، دندانپزشک از رزین کامپوزیت همرنگ دندان برای پوشاندن لکه های فلوئوروزیس استفاده می کند. سپس دندان های شما شکل و صیقل داده می شوند تا نتایجی طبیعی داشته باشند.

استفاده از روکش‌ها و ونییرها

• روکش‌ها که از رزین یا پرسلن ساخته شده‌اند، پوسته‌های نازکی هستند که به سطوح جلویی دندان‌های شما می‌چسبند. روکش ها به صورت سفارشی ساخته می شوند، بنابراین برای دستیابی به تناسب و اندازه مناسب از قالب های دندانی استفاده می شود. این روکش روی کل دندان شما قرار می گیرد. دندانپزشک شما باید مقداری از مینای طبیعی شما را بردارد تا روکش به درستی جا بیفتد.

هزینه درمان فلوروزیس دندانی کودکان

هزینه درمان فلوروزیس دندانی در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد. در ادامه به برخی از این عوامل و برآوردهای کلی هزینه اشاره می‌کنم:

• نوع درمان
• مکان جغرافیایی کلینیک
• تخصص دندان‌پزشک

زمان مناسب جهت مراجعه به دندانپزشک

زمانن مناسب برای مراجعه به دندانپزشک جهت بررسی و درمان فلوروزیس دندانی کودکان می‌تواند تاثیر زیادی بر نتیجه درمان داشته باشد. هنگامی که والدین یا مراقبان اولین نشانه‌های تغییر رنگ یا لکه‌دار شدن دندان‌ها را مشاهده می‌کنند، باید به دندانپزشک مراجعه کنند. شناسایی و درمان فلوروزیس در مراحل اولیه می‌تواند نتایج بهتری به همراه داشته باشد.

سوالات متداول

آیا فلوروزیس دندانی قابل برگشت است؟

• فلوروزیس دندانی معمولا قابل برگشت نیست؛ زیرا این وضعیت به تغییرات دائمی در مینای دندان ناشی از مصرف بیش از حد فلوراید در دوران رشد دندان‌ها مرتبط است. با این حال، درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند به بهبود ظاهر دندان‌ها کمک کنند.

چه سنی بیشترین خطر برای بروز فلوروزیس دارد؟

• احتمال بروز فلوروزیس تنها تا حدود هشت سالگی وجود دارد؛ زیرا دندان‌ها هنوز در زیر لثه‌ها در حال رشد و شکل گیری هستند.

آیا فلوروزیس می‌تواند به دندان‌های دائمی هم آسیب برساند؟

• فلوروزیس دندانی می تواند به دندان‌های دائمی آسیب می‌زند و بر زیبایی و سلامت دندان‌ها تاثیر بگذارد.

آیا فلوروزیس دندانی همان نقایص مینایی است؟

• فلوروزیس دندانی با نقایص مینایی کاملا متفاوت است. گاهی ممکن است مینای دندان در بخش هایی تشکیل نشود که این مسئله به صورت کامل توسط بهترین دندانپزشک کودکان قابل تشخیص و افتراق است .

آیا بهداشت دهان و دندان در ایجاد فلوروزیس نقش دارد؟

• فلوروزیس دندانی یکی از معدود بیماری های دندانی است که ربطی به بهداشت نامناسب دهان و دندان ندارد. این عارضه تنها زمانی رخ می‌دهد که دندان‌ها در زیر لثه در حال رشد هستند و میزان فلورایدی که از طریق غذا می‌خوریم و یا از طریق نوشیدنی ها می نوشیم، بیش از حد نیاز به بدن وارد شود.

نتیجه‌گیری

در پایان، روشن است که فلوروزیس دندانی در کودکان به‌دلیل مصرف بیش از حد فلوراید می‌تواند تاثیرات منفی قابل توجهی بر سلامت دندان‌ها داشته باشد. فلوروزیس دندانی یک عارضه مرتبط با زیبایی دندان است که در طول هشت سال اول زندگی افراد و در اثر دریافت بیش از حد و طولانی مدت فلوراید توسط بدن به وجود می‌آید. اثر این عارضه به شکل تغییر رنگ دندان‌ها و ایجاد لکه‌های سفید مات روی مینای دندان نمایان می‌شود.پیشگیری از این وضعیت با نظارت دقیق بر میزان مصرف فلوراید و رعایت دستورالعمل‌های توصیه ‌شده برای مکمل‌های فلوراید امری ضروری است. درک علائم اولیه فلوروزیس و مشاوره منظم با دندانپزشک می‌تواند به شناسایی زود هنگام و مدیریت موثر این مشکل کمک کند. با اتخاذ اقدامات پیشگیرانه و توجه به توصیه‌های بهداشتی، والدین می‌توانند از سلامت و زیبایی دندان‌های کودکان خود محافظت کرده و از بروز عوارض ناشی از فلوروزیس جلوگیری کنند.

• عوارض درمان نشدن بیماریها و مشکلات دهان و دندان کودکان
  تاریخ انتشار : 1403-02-29تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20


• آیا عارضه دندان کوسه ای در کودکان قابل درمان است؟
  تاریخ انتشار : 1402-11-30تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20


• دندان لق در کودکان چه عوارضی میتواند داشته باشد؟
  تاریخ انتشار : 1403-07-25تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20


• بریج یا پل دندان کودکان چیست و چگونه انجام می شود؟
  تاریخ انتشار : 1402-12-11تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20


• مراقبتهای دندانی در کودکان مبتلا به اوتیسم و نیازهای خاص
  تاریخ انتشار : 1403-07-10تاریخ بروز رسانی : 1403-08-20